Skip to main content

Choroba dwubiegunowa

Kod ICD-11: 6A60-62

Nazwa zwyczajowa: choroba dwubiegunowa

Nazwa jednostki ICD-11 PL: zaburzenie afektywne dwubiegunowe

Nazwa jednostki ICD-11 EN: bipolar disorder
Zaburzenie afektywne dwubiegunowe typu I jest epizodycznym zaburzeniem nastroju definiowanym przez występowanie jednego lub więcej epizodów maniakalnych lub mieszanych. Epizod maniakalny jest skrajnym stanem nastroju trwającym co najmniej tydzień, chyba że zostanie skrócony przez interwencję terapeutyczną, charakteryzującym się euforią, drażliwością lub ekspansywnością, a także zwiększoną aktywnością lub subiektywnym odczuciem zwiększonej energii, którym towarzyszą inne charakterystyczne objawy, takie jak szybka lub natarczywa mowa, natłok pomysłów, podwyższona samoocena lub wielkoduszność, zmniejszona potrzeba snu, rozproszenie uwagi, impulsywne lub lekkomyślne zachowanie oraz szybkie zmiany pomiędzy różnymi stanami nastroju (tj. labilność nastroju). Epizod mieszany charakteryzuje się obecnością kilku wyraźnych objawów maniakalnych i kilku wyraźnych objawów depresyjnych, zgodnych z tymi obserwowanymi w epizodach maniakalnych i epizodach depresyjnych, które występują jednocześnie lub zmieniają się bardzo szybko (z dnia na dzień lub w ciągu tego samego dnia). Objawy muszą obejmować zmieniony stan nastroju, zgodny z epizodem maniakalnym i/lub depresyjnym (tj. nastrój depresyjny, dysforyczny, euforyczny lub ekspansywny), i występować przez większość dnia, prawie codziennie, przez okres co najmniej 2 tygodni, chyba że zostaną skrócone przez interwencję terapeutyczną. Chociaż diagnoza może być postawiona na podstawie dowodów pojedynczego epizodu maniakalnego lub mieszanego, zazwyczaj epizody maniakalne lub mieszane przeplatają się z epizodami depresyjnymi w trakcie trwania zaburzenia.
Choroba dwubiegunowa typu II jest epizodycznym zaburzeniem nastroju, definiowanym przez występowanie jednego lub więcej epizodów hipomanii i co najmniej jednego epizodu depresji. Epizod hipomaniczny to utrzymujący się przez co najmniej kilka dni stan nastroju charakteryzujący się trwałym podwyższeniem nastroju lub zwiększoną drażliwością, a także zwiększoną aktywnością lub subiektywnym odczuciem zwiększonej energii, któremu towarzyszą inne charakterystyczne objawy, takie jak zwiększona gadatliwość, szybkie lub gonitwa myśli, podwyższona samoocena, zmniejszone zapotrzebowanie na sen, rozproszenie uwagi oraz impulsywne lub lekkomyślne zachowanie. Objawy te stanowią zmianę w stosunku do typowego dla danej osoby nastroju, poziomu energii i zachowania, ale nie są na tyle nasilone, aby powodować znaczne upośledzenie funkcjonowania. Epizod depresyjny charakteryzuje się okresem obniżonego nastroju lub zmniejszonego zainteresowania aktywnością, występującym przez większość dnia, prawie codziennie, w okresie trwającym co najmniej dwa tygodnie, któremu towarzyszą inne objawy, takie jak zmiany apetytu lub snu, pobudzenie lub spowolnienie psychoruchowe, zmęczenie, poczucie bezwartościowości, nadmierne lub niewłaściwe poczucie winy, poczucie beznadziejności, trudności z koncentracją i myśli samobójcze. Nie ma historii epizodów maniakalnych lub mieszanych.

GŁÓWNE OBJAWY

  • Stan manii

    Mania charakteryzuje się euforią, drażliwością lub ekspansywnością, a także zwiększoną aktywnością lub subiektywnym odczuciem zwiększonej energii, którym towarzyszą inne charakterystyczne objawy, takie jak szybka lub natarczywa mowa, natłok myśli, podwyższona samoocena lub wielkoduszność.
  • Stan depresji

    Depresja charakteryzuje się obniżonym nastrojem, poczuciem smutku, drażliwości wewnętrznej pustki, brakiem energii i motywacji. Osoba może mieć poczucie winy, obniżoną samoocenę. Zmniejsza się odczuwanie przyjemności z wykonywania ulubionych czynności czy hobby.
  • Zmiany zapotrzebowania na sen

    Pojawia się zmniejszone zapotrzebowanie na sen lub bezsenność w fazie mani. Podczas stanu depresyjnego osoba ma problemy ze snem objawiające się np. trudnościami w zasypianiu, wybudzaniu się w nocy, budzeniu się przed budzikiem, spaniu w dzień, zwiększoną potrzebą snu.
  • Zmiany zachowania

    W stanie manii występuje rozproszenie uwagi, impulsywne lub lekkomyślne zachowanie (np. finansowe, rodzinne seksualne, nadużywanie substancji psychoaktywnych) oraz szybkie zmiany pomiędzy różnymi stanami nastroju (tj. labilność nastroju). W depresji może pojawiać się zmniejszona uwaga, koncentracja, możliwość uczenia się, zapamiętywania i zaburzenia innych funkcji poznawczych. Pojawiają się myśli rezygnacyjne, fantazje o śmierci, tendencje samobójcze i czasem dochodzi do prób samobójczych.
  • Zmiany faz

    Stany depresyjne, mieszane i maniakalne i ich natężenie przeplatają się ze sobą w zależności od typu zaburzenia. Fazy mogą zmieniać się codziennie, kilka razy, co kilka dni i mieć różną długość.
  • Stan hipomanii

    Epizod hipomanii charakteryzuje się trwałym podwyższeniem nastroju, zwiększoną drażliwością, a także zwiększoną aktywnością lub subiektywnym odczuciem zwiększonej energii, któremu towarzyszą inne charakterystyczne objawy, takie jak zwiększona gadatliwość, szybkie lub goniące myśli, podwyższona samoocena, zmniejszone zapotrzebowanie na sen, rozproszenie uwagi oraz impulsywne lub lekkomyślne zachowanie.