Zaburzenie schizoafektywne
Kod ICD-11: 6A21
Nazwa jednostki ICD-11 PL: Zaburzenie schizoafektywne
Nazwa jednostki ICD-11 EN: Schizoaffective disorder
Zaburzenie schizoafektywne jest zaburzeniem epizodycznym, w którym wymagania diagnostyczne schizofrenii i epizodu maniakalnego, mieszanego lub umiarkowanej lub ciężkiej depresji są spełnione w ramach tego samego epizodu choroby, albo jednocześnie, albo w ciągu kilku dni od siebie. Wyraźnym objawom schizofrenii (np. urojeniom, omamom, dezorganizacji myślenia, doświadczeniom wpływu, bierności i kontroli) towarzyszą typowe objawy umiarkowanego lub ciężkiego epizodu depresyjnego (np. obniżony nastrój, utrata zainteresowań, zmniejszona energia), epizodu maniakalnego (np. skrajny stan nastroju charakteryzujący się euforią, drażliwością lub ekspansywnością; zwiększona aktywność lub subiektywne odczucie zwiększonej energii) lub epizodu mieszanego. Mogą być obecne zaburzenia psychomotoryczne, w tym katatonia. Objawy muszą utrzymywać się przez co najmniej jeden miesiąc. Objawy nie są przejawem innego stanu chorobowego (np. guza mózgu) i nie są spowodowane działaniem substancji lub leków na ośrodkowy układ nerwowy (np. kortykosteroidów), w tym odstawieniem leku (np. odstawieniem alkoholu).
GŁÓWNE OBJAWY
-
Spełnienie wszystkich wymagań diagnostycznych dla schizofrenii
Osoba musi spełniać wszystkie kryteria diagnostyczne dla schizofrenii. -
Urojenia i omamy
Występują utrwalone urojenia (np. urojenia wielkościowe, urojenia odniesienia, urojenia prześladowcze) oraz uporczywe omamy (najczęściej słuchowe, choć mogą występować w każdej modalności sensorycznej).
-
Dezorganizacja myślenia
Pojawia się zdezorganizowane myślenie (formalne zaburzenia myślenia) (np. styczność i luźne skojarzenia, mowa bez znaczenia, neologizmy). W ciężkich przypadkach mowa osoby może być tak niespójna, że staje się niezrozumiała ("sałatka słowna"). -
Bierność
Osoba doświadcza uczucia wpływu, bierności lub kontroli (tj. doświadczenie, że uczucia, impulsy, działania lub myśli nie są generowane przez samą osobę, są umieszczane w jej umyśle lub wycofywane z niego przez innych, albo że jej myśli są przekazywane innym).
-
Objawy negatywne i dezorganizacja
Osoba doświadcza objawów negatywnych, takich jak spłaszczenie afektywne, alogia lub małomówność, awolucja, aspołeczność i anhedonia. Pojawia się rażąco zdezorganizowane zachowanie, które utrudnia działanie ukierunkowane na cel (np. zachowanie, które wydaje się dziwaczne lub bezcelowe, nieprzewidywalne lub niewłaściwe reakcje emocjonalne, które zaburzają zdolność do organizowania zachowania).
-
Zaburzenia afektywne
Często występują wcześniejsze epizody nastroju i wcześniejsze rozpoznania zaburzeń depresyjnych lub dwubiegunowych. Charakterystyczne jest często utrata zainteresowania pracą lub aktywnością społeczną, zaniedbywanie wyglądu i higieny osobistej, odwrócenie cyklu snu i osłabienie objawów psychotycznych, którym towarzyszą objawy negatywne, lęk/agresja i różnego stopnia objawy depresyjne. Człowiek odczuwa objawy ciężkiego epizodu depresyjnego (np. obniżony nastrój, utrata zainteresowań, spadek energii), epizodu maniakalnego (np. skrajny stan nastroju charakteryzujący się euforią, drażliwością lub ekspansywnością; zwiększona aktywność lub subiektywne odczucie zwiększonej energii) albo stanu mieszanego.
