Ataki paniki

Kod ICD-11: 6B01

Nazwa zwyczajowa: ataki paniki, napady paniki, lek z napadami paniki

Nazwa jednostki ICD-11 PL: zaburzenie paniczne

Nazwa jednostki ICD-11 EN: panic disorder

Zaburzenia paniczne charakteryzują się nawracającymi, niespodziewanymi napadami paniki, które nie są ograniczone do konkretnych bodźców lub sytuacji. Napady paniki są dyskretnymi epizodami intensywnego strachu lub lęku, którym towarzyszy szybkie i jednoczesne wystąpienie kilku charakterystycznych objawów (np. kołatanie serca lub przyspieszone bicie serca, pocenie się, drżenie, duszność, ból w klatce piersiowej, zawroty głowy lub światłowstręt, dreszcze, uderzenia gorąca, obawa rychłej śmierci). Ponadto zaburzenie paniczne charakteryzuje się uporczywym niepokojem związanym z powtarzaniem się lub znaczeniem napadów paniki lub zachowaniami mającymi na celu uniknięcie ich ponownego wystąpienia, co powoduje znaczne upośledzenie funkcjonowania w życiu osobistym, rodzinnym, społecznym, edukacyjnym, zawodowym lub w innych ważnych obszarach funkcjonowania. Objawy nie są przejawem innego stanu chorobowego i nie wynikają z wpływu substancji lub leków na ośrodkowy układ nerwowy.

GŁÓWNE OBJAWY

Odczucia z ciała

Objawy te mogą obejmować, ale nie ograniczają się do poniższych: kołatanie serca lub przyspieszone bicie serca, pocenie się, drżenie, duszności, uczucie dławienia się, ból w klatce piersiowej, nudności lub zaburzenia w obrębie jamy brzusznej, zawroty głowy, światłowstręt, dreszcze lub uderzenia gorąca, mrowienie lub brak czucia w kończynach (tj. parestezje).

Odczucia dysocjacyjne

Depersonalizacja polega na zmienionym postrzeganiu doświadczania siebie samego lub własnych przeżyć, poczucie obserwowania siebie z zewnątrz. Derealizacja polega na zaburzonym odczuwaniu rzeczywistości, otaczającego świata, ludzi i przedmiotów oraz sytuacji życiowych, w których osoba uczestniczy.

Strach przed śmiercią

Często pojawia się strach przed utratą kontroli, popadnięciem w obłęd lub strach przed zbliżającą się śmiercią.

Brak przewidywalności pojawienia się ataku

Przynajmniej niektóre ataki paniki są niespodziewane, tzn. nie są ograniczone do konkretnych bodźców lub sytuacji, ale raczej pojawiają się "znienacka".

Obawa przed atakiem

Napadom paniki towarzyszy utrzymująca się (np. przez kilka tygodni) obawa lub zamartwianie się o ich powtórzenie się lub ich postrzegane negatywne znaczenie (np. że objawy fizjologiczne mogą być objawami zawału serca) lub zachowania mające na celu uniknięcie ich powtórzenia się (np. wychodzenie z domu tylko z zaufanym towarzyszem).

Ataki paniki trwają kilka minut

Pojedyncze ataki paniki trwają zwykle tylko kilka minut, choć niektóre mogą trwać dłużej. Częstotliwość i nasilenie napadów paniki są bardzo różne (np. wiele razy dziennie lub kilka razy w miesiącu) u różnych osób.

METODY LECZENIA ATAKÓW PANIKI

Istnieje wiele skutecznych sposobów leczenia ataków paniki i objawów z nimi związanych. Najczęściej optymalne efekty przynosi połączenie farmakoterapii oraz terapii behawioralno-poznawczej, jednak obie metody mogą też być stosowane oddzielnie.

LECZENIE PSYCHIATRYCZNE

Dostępnych jest kilka grup leków, które mogą być stosowane w leczeniu ataków paniki, w tym leki przeciwdepresyjne, leki przeciwlękowe i beta-blokery. Leki przeciwdepresyjne są najczęściej przepisywanym rodzajem leków na zaburzenia paniczne i mogą być bardzo skuteczne w zmniejszaniu częstotliwości i ciężkości ataków paniki. Leki przeciwlękowe mogą być pomocne w początkowej fazie leczenia, a beta-blokery mogą być stosowane w celu zmniejszenia fizycznych objawów lęku, takich jak szybkie tętno i drżenie.

LECZENIE PSYCHOLOGICZNE

W leczeniu ataków paniki stosuje się terapię poznawczo-behawioralną, terapię ekspozycji i techniki relaksacyjne. Terapia poznawczo-behawioralna jest rodzajem terapii, która pomaga ludziom zidentyfikować i zmienić myśli i zachowania, które przyczyniają się do ich ataków paniki. Terapia ekspozycji jest rodzajem terapii, która polega na stopniowym wystawianiu ludzi na sytuacje i przedmioty, które wyzwalają ich ataki paniki, aby pomóc im przezwyciężyć strach. Techniki relaksacyjne, takie jak ćwiczenia oddechowe i stopniowe rozluźnianie mięśni, mogą być również pomocne w zarządzaniu atakami paniki.